Donateursvertrouwen?

Plotseling is de ontwikkeling van het donateursvertrouwen afgelopen week een 'hot issue' geworden in onze branche. 

Het advies van de Commissie De Jong aan Staatssecretaris Teeven over de reikwijdte en het beheer van het Validatiestelsel gebruikt 'de ontwikkeling van het donateursvertrouwen' als aangrijpingspunt van haar advies.

Maar wat is nu dat 'donateursvertrouwen'? En daalt het daadwerkelijk vanwege de oorzaken die de Commissie daarvoor aanwijst?

Meting Nationaal Donateurs Panel

Sinds 2005 wordt er enkele malen per jaar een meting verricht naar de ontwikkeling van het donateursvertrouwen, middels een enquête. Die meting is vergelijkbaar opgezet met de meting van de ontwikkeling van het consumentenvertrouwen. Daarbij dienen we ons vooraf wel te realiseren dat ook die meting niet vrij van kritiek is.

Het donateursvertrouwen wordt uitgedrukt in 3 subcategorieën, namelijk de ontwikkeling van:
- Geefklimaat > (Verwacht) geefgedrag van anderen
- Geefbereidheid > (Verwacht) eigen geefgedrag
- Imago van goede doelen > Is men positiever of negatiever gaan denken over goede doelen?

Het donateursvertrouwen meet dus enerzijds wat er afgelopen jaar is gebeurd en anderzijds wat het publiek verwacht van de nabije toekomst.

Ontwikkeling van het donateursvertrouwen

Het donateursvertrouwen vertoont sinds de eerste metingen al een dalende trend. Dat de branche dit zorgelijk vindt is logisch en verklaarbaar, maar we hebben geen cijfers uit het verleden waaruit we de lange termijn trendmatige ontwikkeling kunnen afleiden.

Simpel gesteld: Wie zegt ons dat we niet met de meting begonnen zijn op de top van een lange termijn conjunctuur golf, van laten we zeggen 20 jaar, en ons nu in een dal bevinden? Niemand kan hier een definitieve uitspraak over doen.

Ook de vergelijkbaarheid met de ontwikkeling van het consumentenvertrouwen gaat mogelijkerwijs maar beperkt op. Omdat bij de meting van beide indices een vergelijkbare methodologie gehanteerd is, wil dat nog niet zeggen dat ze zich ook op vergelijkbare wijze zullen ontwikkelen.   

Andere waarnemingen

Over die ontwikkeling val overigens ook nog wel wat anders te zeggen.

Het is de ontwikkeling van een index, geen absoluut cijfer!

Zoals uit de internationaal gezaghebbende Edelman trust barometer 2014 blijkt, dient het aanzien van onze sector ook in een heel ander daglicht bekeken te kunnen worden. Het vertrouwen in onze Nederlandse NGO's is vele malen groter dan in ons  bedrijfsleven en ...jawel, onze overheid!

Verklaring voor de huidige ontwikkeling

Een ontwikkeling waarnemen wil ook nog niet altijd zeggen dat de meest voor de hand liggende verklaring ook de juiste is. Duiding is lastig. Niet voor niets kennen we het adagium 'Je hebt leugens, grove leugens en statistieken'.

Zo weten we uit de eerste jaren van de meting dat de projectie over toekomstig geefgedrag (wordt minder) nooit strookte met de daadwerkelijke hoeveelheid giften, die toentertijd toenam.

De commissie De Jong vernauwt de focus op de ontwikkeling van het donateursvertrouwen door te wijzen op de dalende imago-ontwikkeling van goede doelen (waar zijn geefgedrag en geefbereidheid gebleven?) en wijst daar ook oorzaken voor aan, zoals de discussie over de directiesalarissen en recentelijk het verhaal rond 'Alpe d'HuZes'.

Waarmee de Commissie  de 'schuldvraag' voor het dalende vertrouwen exclusief bij de bestaande goede doelen legt. Maar er is in de loop der tijd wel meer aan de hand geweest in Nederland en haar internationale omgeving, waarop goede doelen geen of weinig invloed hadden, maar waarvan zij het effect wel voelen!

Effect van grote maatschappelijke ontwikkelingen

Denk daarbij, om er eens enkele te noemen, aan:

- De opkomst van een meer polariserende politiek (het verdwijnen van het politieke centrum), waarbij sommige goede doelen soms keuzes moesten maken of door beeldvorming opgedrongen kregen, wat niet zelden tot vervreemding van een deel van de achterban leidde.

- De financiële crisis, resulterend in inkomensonzekerheid op zowel korte als lange termijn bij donateurs, leidend tot herbezinning over bestedingen. Die herbezinning was er niet meteen bij een breed publiek, maar naarmate de crisis voortduurt en de ellende toeneemt (werkloosheid, waardedaling bezittingen, toenemende schulden, onzekerheid over pensioenen etc.) en zichtbaarder wordt, zal het effect hiervan ook meer vat krijgen op de (verwachte) inkomsten van goede doelen.

- Afnemende subsidiestromen leiden tot vele nieuwe toetreders in de markt, waardoor de sector een andere opbouw en aanzien kreeg. Er ontstonden in hoog tempo veel nieuwe fondsenwervende instellingen die, niet gehinderd door enige kennis, nog al wat 'beginnersfouten' maken.Waar de hele sector door projectie vervolgens last van heeft.

- De snelle opkomst en adoptie van nieuwe media, waardoor organisaties zich anders moeten gaan gedragen en organiseren, waar goed doelen (nog) niet altijd adequaat op gereageerd hebben. Een proces dat overigens ook waarneembaar is in het bedrijfsleven.

- De toenemende (internationale!) twijfel, ook in de politiek, over de wijze waarop het terrein van internationale samenwerking vormgegeven is en de onbeantwoorde vraag of er daarmee afdoende resultaten behaald worden.

- De voortgaande ontkerkelijking, die niet alleen in Nederland, maar ook in de landen om ons heen al decennialang plaatsvindt en hier een continu voortschrijdende ontwikkeling is, die echt niet beperkt is tot de, relatief recentelijk geëxposeerde, schandalen in de rooms-katholieke kerk.

Het is dan ook maar de vraag of de negatieve ontwikkeling van het donateursvertrouwen alleen toe te wijzen is aan de oorzaken die genoemd worden door de Commissie De Jong. Die redenering is namelijk wel heel erg kort door de bocht!

Consequentie

De link die de Commissie De Jong in haar advies legt tussen 'afnemend donateursvertrouwen' en 'behoefte aan een andere vorm van toezicht' is dan ook een flinterdunne, die in haar advies nauwelijks onderbouwd is.

Op geen enkele wijze kan de commissie hard maken dat een ander toezichtkader daadwerkelijk verandering kan brengen in de ontwikkeling van het donateursvertrouwen. Het is een claim die men eenvoudigweg niet kan maken, maar desondanks wel maakt!

Net zo min als men een verandering in het donateursvertrouwen ooit toe zal kunnen schrijven aan een veranderd toezichtkader!

En dan zullen we het over de voorgestelde oplossing, 'geconditioneerde zelfregulering', maar helemaal niet hebben. Waar ik zelf vorige week al voor waarschuwde in Een goed gesprek en zoals ook Ir. H.A. Schuringa jr. al schrijft in Geconditioneerde apenkool, is dat namelijk mooi jargon voor 'dictator willen spelen'!


Volg Fundraiser Online op Facebook!
Op mijn Facebook pagina vind je nog veel meer interessante informatie voor fondsenwervers!

Follow Me on Facebook

Volg Fundraiser Online ook op Twitter
Follow FundraiserOnl on Twitter

Geen opmerkingen:

Een reactie posten