Dus ben ik maar eens in de cijfertjes gedoken om er achter te komen wat nu de situatie was. En of we daar iets van kunnen leren over wat ons als sector de komende tijd te wachten staat. Dit is het resultaat.
Grondslagen
De Volkskrant heeft het over 'de opbrengsten uit donaties aan de 25 grootste filantropische instellingen'.
Dat levert 2 vragen op:
1) Wat is de definitie van 'opbrengsten uit donaties?
Omdat dit nergens duidelijk gemaakt wordt in het online artikel (ik heb de krant niet gelezen), hanteer ik hiervoor de 'totale baten eigen fondsenwerving' in 2011, zoals vermeld bij het CBF, en indien daar nog niet gemeld, in het (online) jaarverslag op de website van het goede doel.
2) Wat zijn de 25 grootste filantropische instelling?
Hier raakte ik gelijk verward, want hoe bepaal je wat de grootste instellingen zijn? Zijn dat de grootste van 2010? Nee, want daar hoort bijvoorbeeld Warchild in 2010 niet bij en die wordt wel genoemd in het artikel.
De grootste instellingen van 2011? Dan moet je de resultaten van alle goede doelen weten en op dit moment hebben nog lang niet alle goede doelen hun cijfers over 2011 bekend gemaakt. En dan is er nog een effect. Als je alleen kijkt naar de top 25 kijkt van 2011, mis je de resultaten van degenen die eruit vallen omdat hun resultaten sterk daalden en krijg je een vertekend resultaat, dat mooier oogt dan de feiten.
Om een iets scherper beeld te krijgen heb ik de 50 grootste van 2010 volgens het CBF bekeken, zodat ik eventuele snelle stijgers, maar dus ook de snelle dalers, in beeld heb.
Waarnemingen
Nu we een duidelijkere definitie hebben kunnen we naar de cijfers gaan kijken. Dat valt nog niet mee, want:
- Er zijn 4 organisaties in de top 50 die nog geen jaarcijfers over 2011 gepubliceerd hebben.
- Er zijn een aantal organisaties met een 'gebroken boekjaar', waarvan de cijfers feitelijk een deel (bijna altijd de helft) van 2010 beslaan. Maar goed, laten we dat even voor lief nemen.
Gezamenlijk leveren de resultaten van de top 25 dit beeld op:
In de resultaten van de nr. 26 t/m 50 zijn er 3 organisaties van wie de cijfers over 2011 nog ontbreken, Compassion, IFAW en WSPA. Daar wordt dus gerapporteerd over 22 organisaties en bij hen ziet het beeld er zo uit:
Hieruit valt te concluderen dat de bewering van de Volkskrant redelijk klopt. De groei in baten van de grootste 24 goede doelen bedraagt 3,92%, van de nummers 26-50 is de groei 3,54%.
Kanttekening 1
De verdeling in de groei is echter bepaald niet een evenwichtige. De groei van KWF is zodanig groot, dat het deze cijfers wel heel ernstig beïnvloedt. Zonder KWF is de groei van de overige 45 organisaties slechts 1,48% ! En dat is wel een duidelijke daling.
Invloed van Nalatenschappen
Mag je dan ook stellen dat de crisis geen gevolgen heeft? Daar heb ik dan zo mijn twijfels over. Maar er is meer. De resultaten van van de totale baten geven mijns inziens zeker geen volledig beeld. Hierin zijn immers ook de nalatenschappen opgenomen.
- Het overgrote deel van deze 'donaties' vloeit voort uit beslissingen die lang voor de crisis genomen zijn. Mensen leggen hun wilsbeschikking jaren voor overlijden vast.
- Het blijven lastig beïnvloedbare opbrengsten voor goed doelen op korte termijn.
Kijken we naar de ontwikkeling van de opbrengsten uit nalatenschappen in 2011, zien we dat die bij de onderzochte organisaties gemiddeld een geweldige sprong gemaakt hebben van 15,4%
Van de totale groei van 34,2 miljoen euro wordt dus 26,8 miljoen veroorzaakt door de groei van nalatenschappen.
Kanttekening 2
De resultaten worden sterk beïnvloed door de groei in opbrengsten uit nalatenschappen, die zijn goed voor ruim 78% van de totale groei in 2011.
Ontwikkeling 2011 zonder nalatenschappen
Indien we kijken naar de ontwikkeling van opbrengsten zonder nalatenschappen, is die dus een stuk negatiever. Van de top 50 kunnen we die van 43 bepalen en heb ik KiKa, Cliniclowns en Wereld Noodhulp bij gebrek aan cijfers maar even op een 0 ontwikkeling in nalatenschappen gezet.
Dat levert al een heel ander beeld op:
Kanttekening 3
Zonder de resultaten uit nalatenschappen is de groei afgenomen tot 1%, heel wat lager dan het langjarige gemiddelde. Bij de 'kleineren' is de ontwikkeling zelfs negatief.Als we dan de resultaten van KWF er nog eens afhalen, wordt het beeld ronduit somber:
Kanttekening 4
Zonder 'witte raaf' KWF Kankerbestrijding is het beeld heel anders. De totale baten eigen fondsenwerving exclusief nalatenschappen van de overige 45 organisaties daalt gemiddeld: - 1,6%.
Invloed crisis?
De opbrengsten exclusief nalatenschappen stijgen dus gemiddeld met maar 1%. Maar komt dat door de crisis? Ook die conclusie lijkt me wat voorbarig. We gaan dan volledig voorbij aan enkele andere ontwikkelingen:
- De komst van het Bel-me-niet-register, die zowel invloed op 'koude telemarketing' als op 'collectantenwerving' heeft gehad.
- De toenemende publieke weerstand tegen straat- en door-to-door werving.
- Nieuwe toetreders in de markt en het nog onbepaalde 'verdringingseffect' dat hierdoor ontstaat.
Conclusie
Alles overziend kan ik slechts concluderen dat 2011 wel degelijk een jaar van achteruitgang was, waarbij de opbrengsten uit nalatenschappen 'de meubeltjes gered hebben' en de uitzonderlijke prestatie van KWF de gemiddelden een draaglijk aanzien heeft gegeven. Maar voor de overige organisaties was het beeld heel wat somberder. Natuurlijk wel met uitschieters naar boven en beneden. Het totaal beeld van die 50 organisaties ziet er vooralsnog als volgt uit:
De crisis als verklaring is echter wel een beperkte, waarbij we te gemakkelijk doen alsof het ons allemaal overkomt. Dat is niet helemaal waar en het gaat ons ook niet vooruit helpen.
Lessen voor de toekomst
Kunnen we hier wat van leren als branche? Ja, laten we onszelf vooral niet in slaap laten sussen met een 'het valt allemaal wel mee'- gevoel. Zeker als dat leidt tot het onvermogen om organisatorische veranderingen door te voeren. Enkele uitzonderingen daargelaten gaat het over het geheel niet de goede kant op en moet er dus echt wel wat gebeuren. Want met deze cijfers in de hand vrees ik voor de resultaten van de komende jaren!
- We zullen moeten innoveren in fondsenwervende producten! En snel ook.
- We zullen onze positionering ten opzichte van het publiek moeten heroverwegen.
- We zullen als branche dichter op ontwikkelingen in de publieke sector moeten zitten.
Inmiddels heeft de auteur van het Volkskrantartikel, Chef Economieredactie Xander van Uffelen, via Twitter ook gereageerd op het artikel:
Ik vond het wat defensief. De reactie gaat vooral over de samenstelling van het artikel, niet over de conclusie. Jammer vooral dat er niet gereageerd wordt op het echte issue, de teruglopende resultaten voor de goede doelen. Want dat is waar het volgens mij echt om gaat en waar de Volkskrant over zou moeten berichten...
Heb je Fundraiser Online al bezocht op Facebook?
Op mijn Facebook pagina vind je nog veel meer interessante informatie voor fondsenwervers!
Volg Fundraiser Online op Twitter
Hoi Walter,
BeantwoordenVerwijderenInteressante analyse. Een opmerking interesseerde mij "wanneer je een koek met meer partijen moet delen iedereen een kleiner stukje krijgt." In hoeverre denk je dat dit hier van toepassing is? Volgens sommige cijfers hebben wij Nederlanders in 2011 30 miljoen meer gegeven. De komst van nieuwe partijen kan ook het algehele geefgedrag stimuleren, zowel bij mensen die voorheen al gaven, als bij nieuwe donateurs, wat betekent dat de koek groter wordt en iedereen uiteindelijk een zelfde of zelfs groter stukje krijgt. Dit is natuurlijk moeilijk te bepalen, maar ben desondanks geinteresseerd in jouw mening hierover.
Hallo Andrea,
VerwijderenEr zijn de afgelopen jaren ontzettend veel nieuwe toetreders, waardoor het totaal van stijgende inkomsten nog helemaal niets zegt over de vraag of het gemiddeld per fondsenwervende organisatie ook toeneemt. Het gemiddelde kan afnemen, ook bij een groei van het totaal.
In hoeverre hiervan sprake is, kan ik echt niet overzien. De CBF cijfers geven een indicatie, maar niet meer dan dat, omdat ze uiteindelijk maar 1.000 van de ruim 40.000 ANBI's in beeld brengen. Qua inkomsten heeft het CBF wel een groot percentage in beeld, maar lang niet genoeg om hier een uitspraak over te kunnen doen.
Aan de andere kant zou je helemaal gelijk kunnen hebben. Maar het is nu feitelijk niet te bepalen.
De uiteindelijke CBF cijfers over 2011 kunnen een beter indicatie geven, maar niet meer dan dat. We zullen dus nog wat maandjes moeten wachten ;-))